Διαδρομές στην πόλη
1. Βρισκόμαστε στο κέντρο της Αθήνας. Ο χάρτης μάς δείχνει τις οδούς και τις λεωφόρους,
τις συγκοινωνιακές γραμμές (μετρό και λεωφορεία).
Συμβουλευτείτε το υπόμνημα και βρείτε:
• Ποιες γραμμές του μετρό φαίνονται στον χάρτη και ποιοι σταθμοί;
• Σε ποιον δρόμο βρίσκεται η αφετηρία της γραμμής 106;
• Ποιες οδοί έχουν ονόματα αρχαίων Ελλήνων ή αρχαίων θεών;
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
Είναι άκλιτες λέξεις που συνοδεύουν τα ρήματα και τα προσδιορίζουν δίνοντάς μας πληροφορίες για τον τόπο, τον χρόνο, τον τρόπο, την ποσότητα. Τα επιρρήματα, επίσης, συνδέουν προτάσεις (χωρίς να είναι σύνδεσμοι).(βιβ.γραμ.σελ.163)
Η ΛΕΞΗ ΟΔΟΣ
σελ.34 βιβλίο μαθητή
3.«Η λωρίδα εδάφους με κατάλληλο υπόστρωμα και σήμανση που επιτρέπει τη χερσαία επικοινωνία, τη μετακίνηση πεζών, οχημάτων και εμπορευμάτων… Είναι από τις πιο “παραγωγικές” λέξεις της ελληνικής σε όλη τη διαδρομή της από τα αρχαία χρόνια μέχρι σήμερα…» [Λεξικό Μπαμπινιώτη]
Η λέξη οδός σχηματίζει μια πολύ μεγάλη οικογένεια με τη βοήθεια της σύνθεσης.
Ας δούμε τη σύνθεση:
Εκτός από αυτές, μπορούμε με τη βοήθεια του λεξικού μας να βρούμε και πολλές άλλες:
Από τη λέξη οδός προέρχονται πολλές άλλες λέξεις της γλώσσας μας που είτε είναι, παράγωγες της λέξης αυτής (σχηματίζονται δηλαδή από το ίδιο θέμα [οδ-] με την προσθήκη κάποιας κατάληξης) είτε είναι σύνθετες και περιέχουν τη συγκεκριμένη λέξη ως πρώτο η δεύτερο συνθετικό. Έτσι, λοιπόν, από τη λέξη οδός έχουμε:
Παράγωγες: οδικός, -ή, -ό, οδικώς, οδεύω, όδευση
• α' συνθετικό:
Οδηγός, οδοδείκτης, οδοιπόρος, οδοκαθαριστής, οδομαχία, οδοποιία, οδόσημο, οδόστρωμα , οδοστρωτήρας, οδόφραγμα,κ.ά.
• β' συνθετικό
αδιέξοδο, άνοδος, διέξοδος, δίοδος, είσοδος, έξοδος, κάθοδος, μέθοδος, πάροδος, περίοδος, πρόοδος, πρόσοδος, σύνοδος, κ.ά.
• α' συνθετικό:
Οδηγός, οδοδείκτης, οδοιπόρος, οδοκαθαριστής, οδομαχία, οδοποιία, οδόσημο, οδόστρωμα , οδοστρωτήρας, οδόφραγμα,κ.ά.
• β' συνθετικό
αδιέξοδο, άνοδος, διέξοδος, δίοδος, είσοδος, έξοδος, κάθοδος, μέθοδος, πάροδος, περίοδος, πρόοδος, πρόσοδος, σύνοδος, κ.ά.